پایگاه خبری صنایع نیوز

احادیثی درباره شب قدر

1.عن أبي جعفر صلوات الله علیه قال: « لَقَدْ خَلَقَ اللَّهُ جَلَّ ذِكْرُهُ- لَيْلَةَ الْقَدْرِ أَوَّلَ مَا خَلَقَ الدُّنْيَا وَ لَقَدْ خَلَقَ‏ فِيهَا أَوَّلَ‏ نَبِيٍ‏ يَكُونُ‏ وَ أَوَّلَ‏ وَصِيٍ‏ يَكُونُ وَ لَقَدْ قَضَى أَنْ يَكُونَ فِي كُلِّ سَنَةٍ لَيْلَةٌ يَهْبِطُ فِيهَا بِتَفْسِيرِ الْأُمُورِ إِلَى مِثْلِهَا مِنَ السَّنَةِ الْمُقْبِلَة». 1

امام باقر صلوات الله علیه فرمود: خداوند شب قدر را در ابتداى خلقت دنيا آفريد و در آن شب نخستين پيغمبر و نخستين وصيى كه بايد باشد (آدم و شيث را) آفريد [وجود آنها را مقدر ساخت‏] و حكم فرمود كه در هر سالى شبى باشد كه در آن شب تفسير و بيان امور تا چنان شبى در سال آينده فرود آيد.

2. عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: «قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ{فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ}2 يَقُولُ يَنْزِلُ فِيهَا كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ وَ الْمُحْكَمُ لَيْسَ بِشَيْئَيْنِ إِنَّمَا هُوَ شَيْ‏ءٌ وَاحِدٌ فَمَنْ حَكَمَ بِمَا لَيْسَ فِيهِ اخْتِلَافٌ فَحُكْمُهُ مِنْ حُكْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ حَكَمَ بِأَمْرٍ فِيهِ اخْتِلَافٌ فَرَأَى أَنَّهُ مُصِيبٌ فَقَدْ حَكَمَ بِحُكْمِ الطَّاغُوتِ إِنَّهُ لَيَنْزِلُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ إِلَى وَلِيِّ الْأَمْرِ تَفْسِيرُ الْأُمُورِ سَنَةً سَنَةً يُؤْمَرُ فِيهَا فِي أَمْرِ نَفْسِهِ بِكَذَا وَ كَذَا وَ فِي أَمْرِ النَّاسِ بِكَذَا وَ كَذَا وَ إِنَّهُ لَيَحْدُثُ لِوَلِيِّ الْأَمْرِ سِوَى ذَلِكَ كُلَّ يَوْمٍ عِلْمُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْخَاصُّ وَ الْمَكْنُونُ الْعَجِيبُ الْمَخْزُونُ- مِثْلُ مَا يَنْزِلُ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ مِنَ الْأَمْر ثُمَّ قَرَأَ {وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ‏ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيم‏}3» 4

امام باقر (صلوات الله علیه) فرمودند:

خداى عز و جل در باره شب قدر می‌فرمايد: «در اين شب ممتاز شود هر امر محكم و بجائى» مى‏ فرمايد: نازل مى‏شود در آن هر امر حكيمى، امر محكم و بر جا دو تا نيست و تنها همان يكى است، هر كه حكم بى‏اختلاف كند حكم او حكم خدا عزوجل است و هر كه حكمى دهد كه معرض اختلاف باشد و به عقيده خود خود را مصيب و بر حق داند به حكم طاغوت حكم كرده باشد. به راستى در شب قدر بيان حكم همه امور ساليانه به ولى امر نازل مى‏ شود و به او ابلاغ مى‏ شود كه در باره خود چنين دستور دارد و در باره مردم چنان و بعلاوه از اين براى ولى امر (امام‏ معصوم زمان) در هر روز علم مخصوص و مكنون و عجيب خداى عز و جل پديد مى‏ گردد به مانند همانى كه در شب قدر نازل مى شود، سپس اين آيه را خواند: «و اگر به راستى هر درختى در زمين است قلم شود و دريائى مداد گردد و هفت درياى ديگر بدان پيوندد كلمات خدا تمام نشود براستى خدا عزيز و حكيم است».

3. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ الْتَمِسْهَا فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ أَوْ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ».5

به امام صادق (صلوات الله علیه) عرض شد: شب قدر كدام شب از شبهاى ماه رمضان است؟ ایشان فرمودند: در شب بيست و يكم و يا شب‏ بيست و سوم پذيراى آن باش.

4. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ عَلَامَةِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ عَلَامَتُهَا أَنْ تَطِيبَ رِيحُهَا وَ إِنْ كَانَتْ فِي بَرْدٍ دَفِئَتْ‏ وَ إِنْ كَانَتْ فِي حَرٍّ بَرَدَتْ فَطَابَتْ قَالَ وَ سُئِلَ عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ تَنْزِلُ فِيهَا الْمَلَائِكَةُ وَ الْكَتَبَةُ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا فَيَكْتُبُونَ مَا يَكُونُ فِي أَمْرِ السَّنَةِ وَ مَا يُصِيبُ الْعِبَادَ وَ أَمْرُهُ عِنْدَهُ مَوْقُوفٌ لَهُ وَ فِيهِ الْمَشِيئَةُ فَيُقَدِّمُ مِنْهُ مَا يَشَاءُ وَ يُؤَخِّرُ مِنْهُ مَا يَشَاءُ وَ يَمْحُو {وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ}6»‏.7

محمد بن مسلم می‌گوید از ابو جعفر امام باقر (صلوات الله علیه) و يا ابو عبد اللَّه امام صادق (صلوات الله علیه) پرسيدم:

شب قدر، با چه علامتى شناخته مى‏شود؟ آن سرور فرمود: نشانه شب قدر آن است كه نسيم آن شب مطبوع و دلاويز مى‏ شود: اگر فصل سرما باشد، سوز سرما به گرمى مى‏گرايد و اگر فصل گرما باشد، سوز گرما به سردى و خنكى مى‏ گرايد، به حدّى كه مطبوع مى ‏شود. يك نفر پرسيد كه در شب قدر، چه مسائلى تقدير مى‏ شود؟ آن سرور فرمود: در شب قدر، فرشتگان و دبيران بر آسمان دنیا فرود مى‏ آيند و مقدّرات سال آينده را ثبت مى‏ كنند و مصائبى كه بر مردم نازل مى ‏شود، آمار مى‏ كنند. با وجود اين اجراى همه اين مقدّرات، متوقف بر خواست خداوند است: آن چه را بخواهد مقدّم مى‏ دارد و آنچه را بخواهد مؤخر مى‏ دارد. برخى از نوشته ‏ها را محو مى‏ كند و نوشته‏ هاى ديگرى مى‏ افزايد: منبع همه نوشته‏ ها نزد او است.

5. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «نَزَلَتِ التَّوْرَاةُ فِي سِتٍّ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الْإِنْجِيلُ فِي اثْنَتَيْ عَشْرَةَ لَيْلَةً مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الزَّبُورُ فِي لَيْلَةِ ثَمَانِيَ عَشَرَةَ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الْقُرْآنُ‏ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ».8

امام صادق صلوات الله علیه می‌فرمایند: تورات در ششم ماه رمضان نازل شده است و انجیل در شب دوازدهم ماه رمضان و زبور در شب هجدهم ماه رمضان و قرآن هم در شب قدر نازل شده است.

6. عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ:‏ «لَا تَخْفَى عَلَيْنَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ يَطُوفُونَ بِنَا فِيهَا».9

امام باقر صلوات الله علیه فرمودند: بر ما اهل بیت شب قدر مخفی نمی‌باشد. چرا که ملائکه در آن شب اطراف ما می‌گردند.

7. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «{إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ‏ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ‏}10 فَغُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ ذِكْرُهُ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَلْبُ شَهْرِ رَمَضَانَ لَيْلَةُ الْقَدْرِ وَ نَزَلَ الْقُرْآنُ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَاسْتَقْبِلِ الشَّهْرَ بِالْقُرْآنِ».11

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: تعداد ماه‏ها نزد خداوند در كتاب الهى، از آن روز كه آسمانها و زمين را آفريده، دوازده ماه است؛ گل ماه ها ماه خداوند است که آن ماه رمضان است و قلب ماه رمضان شب قدر است و قرآن هم در اولین شب ماه رمضان نازل شده است پس با قرآن به پیشباز ماه رمضان برو.

8. قیل لابی عبد الله صلوات الله علیه: «كَيْفَ يَكُونُ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ قَالَ الْعَمَلُ فِيهَا خَيْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِي أَلْفِ شَهْرٍ لَيْسَ فِيهَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ».12

به امام صادق صلوات الله علیه عرض شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است حضرت فرمودند: انجام دادن عمل در آن بهتر است از عملی که در هزار ماه بدون شب قدر انجام شود.

9. يَعْقُوبُ قَالَ: «سَمِعْتُ رَجُلًا يَسْأَلُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه - عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ أَخْبِرْنِي عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ كَانَتْ أَوْ تَكُونُ فِي كُلِّ عَامٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه لَوْ رُفِعَتْ لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَرُفِعَ الْقُرْآن‏».13

شخصی به امام صادق صلوات الله علیه عرض کرد: آیا شب قدر تمام شد یا در تمام سال ها می‌باشد؟ حضرت صلوات الله علیه فرمودند: اگر شب قدر نباشد، قرآن هم نیست.

10. عَنْ أَبِي جَعْفَرِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم‏: «أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ صلوات الله علیه قَالَ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ إِنَّ لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي كُلِّ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ يَنْزِلُ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ لِذَلِكَ الْأَمْرِ وُلَاةٌ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ مَنْ هُمْ قَالَ أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِي أَئِمَّةٌ مُحَدَّثُونَ».14

امیرالمومنین صلوات الله علیه به عبدالله بن عباس فرمودند: شب قدر در هر سالى هست و در آن شب امور سال نازل مى‏ شود و آن امور پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) واليانى دارد، ابن عباس عرض کرد: آنها چه کسانی هستند؟، حضرت فرمود: من و يازده كس از صلب من كه همه امام و محدث هستند؛

11. وَ عَنْهُ صلوات الله علیه عَنْ آبَائِهِ‏ صلوات الله علیهم: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله نَهَى أَنْ يُغْفَلَ عَنْ لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ عَنْ لَيْلَةِ ثَلَاثَةٍ وَ عِشْرِينَ وَ نَهَى أَنْ يَنَامَ أَحَدٌ تِلْكَ اللَّيْلَةَ».15

امام باقر صلوات الله علیه از پدران گرامیشان صلوات الله علیهم نقل می‌کنند: حضرت رسول صلی الله علیه و آله نهی می فرمودند که از شب بیست و یکم  و شب بیست و سوم غفلت شود و نهی می فرمودند که کسی در آن شب بخوابد.

12. وَ عَنْهُ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ وَافَقَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ فَقَامَهَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ».16

امام باقر صلوات الله علیه می‌فرمودند: هر کس که شب قدر را احیاء بگیرد خداوند گناهان گذشته و آینده او را بیامرزد.

13. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «إِذَا كَانَ لَيْلَةُ الْقَدْرِ {فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ‏}17 نَادَى مُنَادٍ تِلْكَ اللَّيْلَةَ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ إِنَّ اللَّهَ قَدْ غَفَرَ لِمَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ صلوات الله علیه فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ».18

امام صادق صلوات الله علیه می‌فرمایند: شب قدر که در آن شب هر امرى بر اساس حكمت (الهى) تدبير و جدا مى‏ گردد منادی از عرش ندا می دهد همانا خداوند کسی را که در این شب قبر حسین صلوات الله علیه را زیارت کند می‌آمرزد؛

14. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: «يُغْتَسَلُ فِي ثَلَاثِ لَيَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِي تِسْعَ عَشْرَةَ وَ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ وَ أُصِيبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ صلوات الله علیه فِي تِسْعَ عَشْرَةَ وَ قُبِضَ صلوات الله علیه فِي إِحْدَى وَ عِشْرِينَ قَالَ‏ وَ الْغُسْلُ فِي أَوَّلِ اللَّيْلِ وَ هُوَ يُجْزِي إِلَى آخِرِهِ».19

محمّد بن مسلم، از يكى از دو امام صلوات الله علیهما روايت كرده است، كه فرمودند: در سه شب از ماه رمضان: نوزدهم، و بيست و يكم، و بيست و سوم غسل انجام مى ‏شود، و امير المؤمنين صلوات الله علیه در نوزدهم مورد اصابت واقع شد، و در بيست و يكم به سوى مقام قرب الهى فرا گرفته شد و امام فرمود: و زمان غسل در اوّل شب است، و تا آخر شب را كفايت مى‏ كند.

15.ذوَ قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه: «فِي لَيْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ التَّقْدِيرُ وَ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ الْقَضَاءُ وَ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ إِبْرَامُ مَا يَكُونُ فِي السَّنَةِ إِلَى مِثْلِهَا وَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَفْعَلَ مَا يَشَاءُ فِي خَلْقِهِ».20

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: در شب نوزدهم ماه رمضان تقدير و در شب بيست و يكم قضا، و در شب بيست و سوّم ابرام حوادث و وقايعى است كه تا سال آينده (همین شبها) رخ مى‏ دهد. و خداى عزّ و جلّ قادر است كه هر چه بخواهد در باره خلق خود انجام دهد.

16. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه: «التَّقْدِيرُ فِي لَيْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ الْإِبْرَامُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ الْإِمْضَاءُ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ».21

ابو عبد اللَّه صادق (صلوات الله علیه) فرمود: تقدیر، در شب نوزدهم صورت مى ‏گيرد، و در شب بيست و يكم به ثبت مى‏ رسد و در شب بيست و سوم إمضاء مى‏ شود.

17. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: «صَبِيحَةُ يَوْمِ لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِثْلُ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَاعْمَلْ وَ اجْتَهِدْ».22

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: صبح روز شب قدر مثل همان شب قدر است پس عمل بجا آور و بکوش.

18. قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ الْبَاقِرُ صلوات الله علیه: «مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ كَانَتْ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ مَثَاقِيلِ الْجِبَالِ وَ مَكَايِيلِ الْبِحَار».23

امام باقر صلوت الله علیه فرمودند: هر کس که شب قدر را احیاء بگیرد گناهانش آمرزیده می شود اگرچه به اندازه تعداد ستارگان و سنگینی کوه ها و وزن دریاها باشد.

19. قَالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: «مَنِ اغْتَسَلَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ أَحْيَاهَا إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ‏».24

امام کاظم صلوات الله علیه می‌فرمایند: هر کس که شب قدر غسل کند و تا طلوع فجر احیاء بگیرد از گناهانش بیرون می آید.

20. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اخْتَارَ مِنَ الْأَيَّامِ الْجُمُعَةَ وَ مِنَ الشُّهُورِ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ مِنَ اللَّيَالِي لَيْلَةَ الْقَدْرِ».25

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: خداوند از بین ایام جمعه را برگزید و از بین ماه‌ها ماه رمضان و از میان شب‌ها، شب قدر را انتخاب نمود.

21. عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ: «قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله يَا عَلِيُّ أَ تَدْرِي مَا مَعْنَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقُلْتُ لَا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدَّرَ فِيهَا مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَكَانَ فِيمَا قَدَّرَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلَايَتُكَ وَ وَلَايَةُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِكَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ».26

امام علی صلوات الله علیه فرمودند که حضرت رسول صلی الله علیه و آله به من فرمودند: علی جان می‌دانی معنی لیلة القدر چیست؟ عرض کردم نه ای فرستاده خدا. حضرت فرمود: همانا خداوند تبارک و تعالی هر آنچه که تا روز قیامت باشد در آن شب اندازه گیری می کند پس در آنچه که خداوند تا روز قیامت اندازه گیری می کند ولایت تو و ولایت ائمه از فرزندانت می باشد.

22. عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (صلوات الله علیه)، قَالَ: «سَأَلْتُهُ عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ. قَالَ: هِيَ إِحْدَى وَ عِشْرُونَ أَوْ ثَلَاثٌ وَ عِشْرُونَ. قُلْتُ: أَ لَيْسَ إِنَّمَا هِيَ لَيْلَةُ الْقَدْرِ قَالَ: بَلَى. قُلْتُ: فَأَخْبِرْنِي بِهَا. قَالَ: وَ مَا عَلَيْكَ أَنْ تَفْعَلَ خَيْراً فِي لَيْلَتَيْن‏».27

زراره می گوید: به امام صادق صلوات الله علیه عرض کردم که شب قدر کدام است؟ حضرت فرمود: شب بیست و یکم و یا شب بیست و سوم. عرض کردم: مگر غیر از این است که شب قدر یکی است؟ حضرت فرمود: درست است. عرض کردم: پس به من خبر بدهید که کدام است(دقیقا). حضرت فرمود: چه اشکالی دارد که در هر دو شب عمل خیر انجام دهی.

23. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، قَالَ: «سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ (صلوات الله علیه) عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقَالَ: تَنَزَّلُ فِيهَا الْمَلَائِكَةُ وَ الْكَتَبَةُ إِلَى سَمَاءِ الدُّنْيَا، فَيَكْتُبُونَ مَا هُوَ كَائِنٌ فِي أَمْرِ السَّنَةِ وَ مَا يُصِيبُ الْعِبَادَ فِيهَا. قَالَ: وَ أَمْرٍ مَوْقُوفٍ لِلَّهِ (تَعَالَى) فِيهِ الْمَشِيئَةُ، يُقَدِّمُ مِنْهُ مَا يَشَاءُ، وَ يُؤَخِّرُ مَا يَشَاءُ، وَ هُوَ قَوْلُهُ (تَعَالَى): {يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ}28» 29

محمد بن مسلم می گوید از امام باقر صلوات الله علیه در مورد شب قدر پرسیده شد. حضرت فرمودند: ملائکه و نویسندگان به آسمان دنیا می آیند سپس هر آنچه که در آن سال باشد و به بندگان برسد خواهند نوشت. سپس ادامه دادند: و آن امور در دست مشیت خدا قرار دارند هر کدام را که خواست مقدم می کند و هر کدام را که خواست به تاخیر می اندازد و این همان است که خداوند فرمود: خداوند هر آنچه را که بخواهد محو و باطل می‌کند و هر آنچه بخواهد ثابت و برقرار می‌نماید و ام الکتاب در نزد اوست.

24. قِيلَ لامیر المومنین: «فَأَخْبِرْنَا عَنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ! قَالَ: ... لَسْتُ‏ أَشُكُ‏ أَنَ‏ اللَّهَ‏ إِنَّمَا يَسْتُرُهَا عَنْكُمْ نَظَراً لَكُمْ لِأَنَّهُ لَوْ أَعْلَمَكُمُوهَا عَمِلْتُمْ فِيهَا وَ تَرَكْتُمْ غَيْرَهَا وَ أَرْجُو أَنْ لَا تُخْطِئَكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ». 30

به امیرالمونین صلوات الله علیه عرض شد: لیلة القدر کدام است؟ حضرت فرمودند: شک ندارم که خداوند فقط به خاطر خودتان آن را (در سه شب) مخفی نموده است چراکه اگر شما آن را می دانستید فقط در همان شب به عبادت خداوند می‌پرداختید و شبهای دیگر را رها می کردید و من هم امید دارم که شما از این سه شب استفاده می‌کنید انشاء الله.

25. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ‏: «لَوْ قَرَأَ رَجُلٌ لَيْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ أَلْفَ مَرَّةٍ لَأَصْبَحَ وَ هُوَ شَدِيدُ الْيَقِينِ بِالاعْتِرَافِ بِمَا يَخُصُّ بِهِ فِينَا وَ مَا ذَاكَ إِلَّا لِشَيْ‏ءٍ عَايَنَهُ فِي نَوْمِه‏». 31

امام صادق فرمودند: اگر شخصی سوره قدر را در شب بیست و سوم ماه رمضان هزار بار بخواند صبح هنگام یقینش به حق خاصه ما (اهل بیت) شدید می شود و این شدت یقین به خاطر چیزی است که در خواب می‌بیند.

26. عن أبي ذر (رضي الله عنه)، قال: « قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ شَيْ‏ءٌ يَكُونُ عَلَى عَهْدِ الْأَنْبِيَاءِ يَنْزِلُ فِيهَا عَلَيْهِمُ الْأَمْرُ فَإِذَا مَضَوْا رُفِعَتْ قَالَ لَا بَلْ‏ هِيَ‏ إِلَى‏ يَوْمِ‏ الْقِيَامَة». 32

ابوذر به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: شب قدر چیزی بوده است که در زمان پیامبران که بر آنها امر نازل میشده است آیا وقتی پیامبران رفتند شب قدر هم برداشته میشود؟ حضرت فرمودند نخیر بلکه آن شب تا روز قیامت ادامه دارد.

27. عن أبي عبد الله (عليه السلام) قال: « مَنْ‏ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ فِي‏ فَرِيضَةٍ مِنْ‏ فَرَائِضِ‏ اللَّهِ‏ نَادَى‏ مُنَادٍ يَا عَبْدَ اللَّهِ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ مَا مَضَى فَاسْتَأْنِفِ الْعَمَل‏». 33‏

امام صادق فرمودند: هر کس سوره قدر را در نمازهای واجبش بخواند منادی ندا می دهد: ای بنده خدا! عملت را از نو شروع کن که خداوند تمام گناهان گذشته ات را آمرزیده است.

28. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «هُوَ(الروح) مَلَكٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ مَعَ الْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم‏». 34

امام صادق فرمودند: روح فرشته ای است که از جبرئیل و میکائیل بزرگتر است که با رسول الله بود و با ائمه نیز همراهی می کند.

29. قَالَ الامام علی بن موسی الرضا صلوات اله علیه: «أَيُّمَا مُؤْمِنٍ قَرَأَ فِي وُضُوئِهِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّه‏». 35

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هر مومنی که موقع وضویش سوره قدر را بخواند مانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک میشود.

30. عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ قَالَ: «كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه يُصَلِّي عَنْ وَلَدِهِ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ رَكْعَتَيْنِ وَ عَنْ وَالِدَيْهِ فِي كُلِّ يَوْمٍ رَكْعَتَيْنِ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَيْفَ صَارَ لِلْوَلَدِ اللَّيْلُ قَالَ لِأَنَّ الْفِرَاشَ لِلْوَلَدِ قَالَ وَ كَانَ يَقْرَأُ فِيهِمَا إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ». 36

عمر بن یزید می‌گوید: امام صادق صلوات الله علیه از طرف فرزندانشان، در هر شب، دو رکعت نماز می‌خواندند و از طرف والدینشان هم دو رکعت در هر روز می‌خواندند. _عرض کردم: فدایتان شوم چگونه نماز برای فرزند در شب انجام می‌شود؟ فرمودند: به خاطر اینکه فراش برای فرزند است_ و در دو رکعت سوره قدر و سوره کوثر را می‌خواندند.

31. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَرَجِ‏ «أَنَّهُ كَتَبَ إِلَى الرَّجُلِ صلوات الله علیه يَسْأَلُهُ عَمَّا يُقْرَأُ فِي الْفَرَائِضِ وَ عَنْ أَفْضَلِ مَا يُقْرَأُ بِهِ فِيهَا فَكَتَبَ صلوات الله علیه إِلَيْهِ أَنَّ أَفْضَلَ مَا يُقْرَأُ فِي الْفَرَائِضِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ». 37

محمد بن فرج نامه ای به امام هادی نوشت و در آن نامه پرسید: چه چیزی در نمازهای واجب بخواند و برترین سوره ای که باید خوانده شود چیست؟ حضرت نوشتند: برترین سوره ای که در نمازهای واجب خوانده می‌شود سوره قدر و توحید است.

32. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ صَامَ فَقَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ عِنْدَ سَحُورِهِ وَ عِنْدَ إِفْطَارِهِ إِلَّا كَانَ فِيمَا بَيْنَهُمَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ». 38

امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: هیچ مومنی نیست که روزه بگیرد و سپس موقع سحر و افطارش سوره قدر ا بخواند مگر اینکه بین سحر و افطار مانند کسی است در راه خدا در خونش غلطان است.

33. عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ‏: «إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ الْحَاجَةَ فَلْيُبَاكِرْ فِي طَلَبِهَا يَوْمَ الْخَمِيسِ وَ لِيَقْرَأْ إِذَا خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ آخِرَ سُورَةِ آلِ عِمْرَانَ وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ أُمَّ الْكِتَابِ فَإِنَّ فِيهَا قَضَاءَ حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة». 39

امیرالمومنین صلوات الله علیه فرمودند: هر گاه يكى از شما را حاجتى باشد. در صبح روز پنجشنبه طلب كند. و به هنگامى كه از منزل بيرون شود، آيات آخر سوره آل عمران، آية الكرسى، انا انزلناه و سوره حمد را بخواند، هر آينه در اين آيات برآوردن حوائج دنيا و آخرت وجود دارد.

34. عَنِ ابْنِ دَاوُدَ عَنْ بُرَيْدَةَ قَالَ: «كُنْتُ جَالِساً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ عَلِيٌّ صلوات الله علیه مَعَهُ إِذْ قَالَ يَا عَلِيُّ! أَ لَمْ أُشْهِدْكَ مَعِي سَبْعَةَ مَوَاطِنَ الْمَوْطِنِ الْخَامِسِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ خُصِصْنَا بِبَرَكَتِهَا لَيْسَتْ لِغَيْرِنَا». 40

داوود بن بریده می‌گوید: من با حضرت رسول صلی الله علیه و آله و امام علی صلوات الله علیه نشسته بودم که پیامبر فرمودند: یا علی تو با من در هفت جایگاه حضور داری ... جایگاه پنجم شب قدر است که ما به برکت آن مخصوص شده ایم و کسی را در آن، غیر از ما شریکی نمی‌باشد.

35. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ‏ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ‏ «إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ اللَّيْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةُ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا» 41

امام صادق صلوات الله علیه در تفسير سوره قدر فرمايد:

در آيه: إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ  منظور از «الليلة» فاطمه صلوات الله علیها، و منظور از «القدر» خداوند است، پس هر كه فاطمه را به واقع بشناسد ليلة القدر را درك كرده است، و همانا او را فاطمه ناميدند چون مردمان از كسب معرفت واقعى نسبت به وى عاجز هستند.

36. عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: «ذُكِرَ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ قَالَ مَا أَبْيَنَ فَضْلَهَا عَلَى السُّوَرِ قَالَ قُلْتُ وَ أَيُّ شَيْ‏ءٍ فَضْلُهَا قَالَ نَزَلَتْ وَلَايَةُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ صلوات الله علیه فِيهَا قُلْتُ‏ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي نَرْتَجِيهَا فِي شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ نَعَمْ هِيَ لَيْلَةٌ قُدِّرَتْ فِيهَا السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ قُدِّرَتْ وَلَايَةُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ صلوات الله علیه فِيهَا».42

مفضل بن عمر می‌گوید: در محضر امام صادق صلوات الله علیه آیه انا انزلناه فی لیلة القدر خوانده شد حضرت فرمود: برتری این سوره بر سایر سور چقدر واضح است. عرض کردم چه برتری؟. فرمود: ولایت امیرالمومنین صلوات الله علیه در آن نازل شده است. عرض کردم: در شب قدری که ما در ماه رمضان انتظارش را داریم؟. فرمودند: بله همان شبی که آسمانها و زمین در آن اندازه گیری می شود و در آن ولایت امیرالمونین صلوات الله علیه هم اندازه گیری می شود.

37. أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه يَقُولُ‏: «هَبَطَ جَبْرَئِيلُ ع عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله كَئِيبٌ حَزِينٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ! مَا لِي أَرَاكَ كَئِيباً حَزِيناً فَقَالَ إِنِّي رَأَيْتُ اللَّيْلَةَ رُؤْيَا قَالَ وَ مَا الَّذِي رَأَيْتَ قَالَ رَأَيْتُ بَنِي أُمَيَّةَ يَصْعَدُونَ الْمَنَابِرَ وَ يَنْزِلُونَ مِنْهَا قَالَ وَ الَّذِي بَعَثَكَ بِالْحَقِّ نَبِيّاً مَا عَلِمْتُ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ هَذَا وَ صَعِدَ جَبْرَئِيلُ ع إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ أَهْبَطَهُ اللَّهُ جَلَّ ذِكْرُهُ بِآيٍ مِنَ الْقُرْآنِ يُعَزِّيهِ‏ بِهَا قَوْلِهِ‏ {أَ فَرَأَيْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِينَ‏ ثُمَّ جاءَهُمْ ما كانُوا يُوعَدُونَ‏ ما أَغْنى‏ عَنْهُمْ ما كانُوا يُمَتَّعُونَ}43‏ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ جَلَّ ذِكْرُهُ {إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ}44 لِلْقَوْمِ فَجَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَيْلَةَ الْقَدْرِ لِرَسُولِهِ خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ مُلْكِ بَنِي أُمَيَّة45».46

و فی روایة اخری تزید:

«فَأَطْلَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِيَّهُ أَنَّ بَنِي أُمَيَّةَ تَمْلِكُ سُلْطَانَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ مُلْكَهَا طُولَ هَذِهِ الْمُدَّةِ  فَلَوْ طَاوَلَتْهُمُ الْجِبَالُ لَطَالُوا عَلَيْهَا حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ تَعَالَى بِزَوَالِ مُلْكِهِمْ، وَ هُمْ فِي ذَلِكَ يَسْتَشْعِرُونَ عَدَاوَتَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ بُغْضَنَا».47

امام صادق (صلوات الله علیه) مي‌فرماید: جبرئيل برسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرود آمد و ديد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) افسرده و غمناك است، گفت يا رسول اللَّه! چه شده است كه من شما را افسرده و غمناك مى‏نگرم؟

در پاسخ او فرمود: من امشب يك خوابى ديدم. جبرئيل عرض کرد: چه خوابى ديده‏ايد؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: در خواب ديدم بنى اميه بر منابر بالا و پایین می‌روند. جبرئيل عرض کرد: سوگند بدان كه تو را به نبوت برانگيخته است ، من چيزى از اين نمى‏دانم. جبرئيل بسوى آسمان بالا رفت و سپس خدا جل ذكره او را با آياتى از قرآن به زمين فرستاد تا وي را تسليت دهد: «به ما خبر ده، اگر (باز هم) ساليانى آنها را از اين زندگى بهره ‏مند سازيم... سپس عذابى كه به آنها وعده داده شده به سراغشان بيايد... اين تمتع و بهره گيرى از دنيا براى آنها سودى نخواهد داشت!»

و خدا جل ذكره نازل كرد: «راستى كه ما فرود آورديم آن را در شب قدر. تو نمي دانى شب قدر چيست. شب قدر بهتر از هزار ماه است»-كه به سود آن مردم است و خدا عز و جل شب قدر را براى رسول خود بهتر از هزار ماه مقرر ساخت.

و در روایت دیگری این جمله در ادامه آمده:

حضرت صادق (صلوات الله علیه) فرمود: پس خداى عزّ و جلّ پيغمبرش را آگاه نمود كه بنى اميّه پادشاهى و سرورى اين امّت را در اين مدّت (هزار ماه) به دست مي‌گيرند پس اگر كوه‌ها با ايشان سر كشى كنند بر آن كوه‌ها بلندى گيرند (هر كس در اين مدّت با آنان در افتد شكست خورده و از بين برود) تا اينكه خداى تعالى زوال و نابودى پادشاهى آنها را بخواهد، و بنى اميّه در مدّت پادشاهي‌شان دشمنى و كينه ما اهل بيت را شعار و روش خويش قرار مي‌دهند.

38. عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: «مَنْ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ يَجْهَرُ بِهَا صَوْتَهُ كَانَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ‏ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا سِرّاً كَانَ كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‏ وَ مَنْ قَرَأَهَا عَشْرَ مَرَّاتٍ غُفِرَتْ لَهُ عَلَى نَحْوِ أَلْفِ ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ‏». 48

امام باقر صلوات الله علیه فرمودند: هر کس که سوره قدر را با جوهره صدا بخواند مانند کسی است که شمشیرش را در راه خدا از نیام خارج کرده است و هرکس که آرام و بدون جوهره صدا بخواند مانند کسی است که در راه خدا در خونش غلطان است و هر کس که ده مرتبه آن را بخواند هزاران گناه از او آمرزیده می شود.

39. عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: «مَنْ أَتَى قَبْرَ أَخِيهِ ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ سَبْعَ مَرَّاتٍ أَمِنَ يَوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ».49

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هر کس که سر مزار برادر دینی اش برود و دستش را بر مزار او بگذارد و سوره قدر را هقت مرتبه بخواند از سختی روز قیامت در امان خواهد بود .

40. وَ قَالَ الرِّضَا صلوات الله علیه:‏ «مَا مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ زَارَ قَبْرَ مُؤْمِنٍ فَقَرَأَ عِنْدَهُ‏ إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي‏ لَيْلَةِ الْقَدْرِ سَبْعَ مَرَّاتٍ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لِصَاحِبِ الْقَبْر».50

امام رضا صلوات الله علیه فرمودند: هیچ بنده مومنی نیست که قبر مومنی را زیارت کند و سوره قدر را هفت مرتبه بخواند مگر اینکه خداوند هم او و هم صاحب قبر را می آمرزد.